Om deze ontwikkeling zo goed mogelijk te laten verlopen kunnen er voor de bevruchting al maatregelen worden genomen, of kan een bepaalde leeftstijl worden veranderd. Dit geldt voor zowel de toekomstige moeder als vader.
In de eerste maanden van de zwangerschap tussen dag 17 en dag 56 na de bevruchting worden de organen en de placenta van het kind aangelegd. Vóór en tijdens deze periode kunnen een aantal aandoeningen voorkomen worden door preventieve maatregelen te nemen.
Door middel van de volgende adviezen willen wij u helpen om zo gezond mogelijk aan een zwangerschap te beginnen (informatie: www.erfocentrum.nl).
Foliumzuur
Als u gestopt bent met anticonceptie is het raadzaam direct te beginnen met 0,4 mg. foliumzuur per dag.
Met het gebruik van foliumzuur voor de bevruchting vermindert u de kans op een open ruggetje met 70% en is er 50% minder kans op een beschadigd hart. Verder heeft foliumzuur een positieve invloed op het ontwikkelen van de ledematen en de urinewegen. Foliumzuurgebruik tot en met de 12e week van de zwangerschap heeft zelfs een gunstig effect op lip-gehemelte spleten.
Heeft u een verhoogde kans op een kindje met een open ruggetje dan is de dosering foliumzuur 5 mg. per dag en wordt het door de huisarts voorgeschreven. Foliumzuur in de normale dosering is verkrijgbaar bij de drogist of apotheek. Het advies is om een multivitaminepreparaat voor zwangeren te gebruiken waarin behalve de juiste hoeveelheid foliumzuur ook vitamine B complex en vitamine D aanwezig is.
Roken en drugs
Het gebruik van drugs vermindert de zwangerschapskans maar is ook zeer schadelijk voor het ongeboren kind.
Het gebruik van 6 tot 10 sigaretten per dag heeft al invloed op de vruchtbaarheid bij zowel de man als de vrouw. Bij het gebruik van 15 sigaretten per dag wordt de kans op zwangerschap al met 50% verminderd. Hierbij geldt dat roken voor de vrouw 2x zo slecht is als voor de man. Roken tijdens de zwangerschap geeft een verhoogde kans op een miskraam, een abnormale ontwikkeling van de placenta, groeivertraging, doodgeboorte en vroeggeboorte. Na de bevalling een verhoogde kans op wiegendood en luchtwegproblemen. Op latere leeftijd agressief gedrag, ontwikkelings- en spraakstoornissen en zelfs vruchtbaarheidsproblemen. Een te laag geboortegewicht vergroot de kans op ziekten in het latere leven (hart en vaatziekten en suikerziekte).
Het advies is dan ook stoppen met roken waardoor de kans op zwangerschap met 50% toeneemt, minder kans op een doodgeboren kindje en een gezond geboortegewicht.
Na dit advies kunnen wij het ons echt niet voorstellen dat er nog zwangeren zijn die roken…
Alcohol
Voor alcohol geldt: er is geen veilige ondergrens. Het advies aan allebei de partners is dan ook in de periode dat er zwangerschapswens is om niet te drinken.
Licht tot matig alcohol gebruik bij de vrouw – minder dan 1 glas per dag – heeft al invloed op de vruchtbaarheid, verhoogde kans op een miskraam en verhoogde kans op een doodgeboorte, vroeggeboorte en lager geboortegewicht. Voor de man geldt bij overdadig gebruik – meer dan 5 glazen per dag – minder productie van testosteron en zaadcellen, minder zin in vrijen, erectie- en ejaculatieproblemen en ook verhoogde kans op een miskraam, doodgeboorte en lager geboortegewicht.
Naast het Down Syndroom is FAS – Foetaal Alcohol Syndroom – de meest voorkomende oorzaak van mentale retardatie. Uit onderzoek is gebleken dat 50% van de zwangeren alcohol gebruikt! Met het gebruik van 6 glazen alcohol kan een baby met FAS geboren worden.
De risico’s nemen toe bij meer alcohol gebruik. ‘Binge drinken’ (een avondje helemaal doorzakken) geeft nog meer schade.
Medicijnen, schadelijke stoffen, vaccinaties
Met het gebruik van medicijnen dient u voorzichtig om te gaan. Algemeen kunt u aannemen dat 50% van de door u gebruikte medicijnen schadelijk zijn voor de vrucht. Ook medicijnen die door uw partner worden gebruikt kunnen van belang zijn, m.n. voor de ontwikkeling van de zaadcellen. Schadelijke medicijnen kunnen leiden tot onvruchtbaarheid, miskraam en aangeboren afwijkingen.
In week 1 en 2 geldt de alles of niets wet, dwz. schadelijke effecten in deze periode (bijv. straling) leiden tot afstoting van de vrucht.
Vanaf week 3 t/m 11 vindt de ontwikkeling van de organen plaats, die door verkeerd medicijngebruik kunnen beschadigen.
Na 12 weken treedt functionele schade van de organen op. Gebruikt u medicijnen neemt u dan contact op met uw behandelend arts die op de hoogte is van de laatste richtlijnen. In geval van diabetes (bloedsuikergehalte goed op peil houden!), schildklierafwijkingen of epilepsie is het belangrijk al vóór de zwangerschap de dosering van de medicijnen aan te passen of medicatie te wijzigen.
Zelfzorgmedicatie en homeopathische medicijnen kunnen ook schadelijk zijn, kijk goed op de bijsluiter en vraag advies aan uw huisarts of apotheek.
Let op: acné-medicijnen zijn gevaarlijk, deze blijven nog lang in het bloed. Na het stoppen van deze medicijnen is het advies nog anticonceptie te gebruiken i.v.m. verhoogde kans op afwijkingen aan de vrucht of verhoogde kans op een miskraam. Ook adviseren wij geen otrivin (neusspray tegen verkoudheid) of medicijnen tegen een koortslip (m.n. acyclovir) of malaria te gebruiken.
Bent u niet gevaccineerd tegen rode hond laat u dan op Rubella antistoffen screenen. Heeft u geen antistoffen, laat u dan preconceptioneel vaccineren door uw huisarts. Daarna wel anticonceptie gebruiken i.v.m. de hoge kans op een kindje met afwijkingen. Ook vaccinaties m.b.t. verre landen worden afgeraden.
GSM, TV of computerschermen zijn niet schadelijk, wel schadelijk zijn verf, lood, kwik, organische oplosmiddelen en straling.
Uw werkgever is verplicht om gegevens van schadelijke stoffen bij te houden, hoe daar mee om te gaan en hoe beschermende maatregelen te nemen. U kunt het RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie) bij uw bedrijf opvragen, of advies vragen bij uw arbo-dienst, bedrijfsarts of ondernemingsraad.
Informatie:
www.szw.nl
www.beroepsziekten.nl
Voeding
Een goede voeding voor en tijdens de zwangerschap is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. U hoeft niet ‘voor twee’ te eten (maar wel twee keer zo gezond).
Het Voedingscentrum geeft zwangere vrouwen het volgende advies wat betreft de dagelijkse hoeveelheden:
6 sneedjes brood
200 gram aardappelen, rijst, pasta of peulvruchten
200 gram groente (goed wassen)
2 stuks fruit (goed wassen)
400 ml. melkproducten en 20 gram kaas
100-120 gram vleeswaren, vis, ei en vleesvervangers
40 gram halvarine, margarine, bak- en braadproducten.
Eet veel volkorenproducten maar kijk uit met te veel bananen, druiven en vruchtensappen.
Met afvallen moet u oppassen: door een tekort aan voedingsstoffen is de kans op aangeboren afwijkingen verhoogd. Bijvoorbeeld een tekort aan vitamine B12 geeft een verhoogde kans op een lipspleet. Ook wordt de ontwikkeling van de alvleesklier en nieren beïnvloed waardoor er op latere leeftijd diabetes of problemen met hart en bloedvaten kunnen ontstaan.
Het is verstandig een goed gewicht te bereiken vóórdat u start met het proberen zwanger te worden.
(informatie: www.voedingscentrum.nl)
Infecties
Toxoplasmose:
Bij het verschonen van de kattenbak of tuinieren kunt u besmet raken met de parasiet Toxoplasma gondii. Dit kan leiden tot de ziekte toxoplasmose. De parasiet komt voor in uitwerpselen van vooral jonge katten.
Als u vóór of tijdens de zwangerschap toxoplasmose heeft kan het ongeboren kind de infectie krijgen via de placenta. Dat kan een gezondheidsrisico zijn voor de zwangerschap of de baby. Door vóór en tijdens de zwangerschap handschoenen te dragen bij het tuinieren en het verschonen van de kattenbak en uw handen goed te wassen wordt het risico weggenomen.
Listeriose:
Rauwe melk en zachte kaassoorten bereid met rauwe melk kunnen de bacterie Listeria monocytogenes bevatten. De bacterie kan groeien in rauwe producten die lang in de koelkast liggen. Listeriose kan schadelijk zijn voor de baby.
Rode hond:
Niet gevaccineerde vrouwen kunnen zich bij de huisarts laten screenen op antistoffen. Bent u niet immuun voor rode hond dan kunt u zich het beste preconceptioneel laten vaccineren en enige tijd daarna nog wel anticonceptie gebruiken.
Sporten
Overmatig sporten kan de vruchtbaarheid van de vrouw negatief beïnvloeden.
Regelmatig sporten is gezond maar overdrijf het niet.